میزان ابتلا به این ویروس در کودکان زیر ۱۸ سال کمتر از بالغین و در حدود ۱.۷ درصد بوده است. به طور کلی کودکان کمتر از بالغین علائم بیماری را نشان می‌دهند و عوارض شدید بیماری و نیاز به بستری در آنها کمتر است. همچنین میزان بستری کودکان در بخش مراقبت‌های ویژه بسیار کم و حدود نیم تا ۲ درصد است. علائم بیماری که تقریبا ۱۴-۲ روز بعد از تماس ظاهر می شود، مشابه بقیه ویروس‌های تنفسی از جمله آنفلوآنزا، شامل تب، سرفه، تنگی نفس، گلودرد، سردرد، اسهال و از بین رفتن حس چشایی و بویایی و راش (بثورات پوستی) است. در گروه سنی زیر ۱۸ سال، بیماری در جنس مذکر و در گروه ۱۷-۱۵ سال شایع‌تر است اما درصد بستری کودکان زیر یکسال بیشتر بوده است. در میان کودکان بستری ۷۷ درصد بیماری زمینه‌ای همچون بیماری قلبی، نقص سیستم ایمنی و آسم داشته‌اند.
کودکان ابرپخش‌کننده‌های بیماری‌های دیگر مانند آنفلوآنزا هستند. آنها یکی از گروه‌های آسیب‌پذیر در ابتلا به آنفلوآنزا هستند ولی به نظر می‌رسد وقتی به کرونا مبتلا می‌شوند، بیماریشان وخیم نمی‌شود. کودکان حتی اگر خودشان بیمار نشوند می‌توانند ناقل ویروس باشند و آن را پخش کنند. هنوز معلوم نیست افراد آلوده به ویروس که علائم بیماری ندارند یا آنها که بیماری خفیفی دارند، تا چه حد آن را سرایت می‌دهند. ویروس کرونا هم مانند ویروس آنفلوآنزا منتقل می‌شود، از راه تنفس قطرک‌های حاوی ویروس که با سرفه و عطسه پخش می‌شوند یا دست زدن به اشیا آلوده مانند خودکار و دستگیره در. از این رو رعایت حداقل یک متر فاصله با دیگران و شستن دست قبل از لمس صورت یا خوردن غذا، خطر انتقال ویروس کرونا را کاهش میدهد اما رعایت این کارهای پیشگیرانه حتی برای بزرگسالان هم آسان نیست. کودکان تنها بین ۱ تا ۲ درصد از مبتلایان به ویروس کرونا را تشکیل می دهند. کودکانی و نوجوانانی که به ویروس کرونا آلوده شده و در مقابل آن مصونیت پیدا کرده اند و اینکه آیا بچه‌ها پخش‌کننده کرونا هستند یا نه یکی از ناشناخته‌ها درباره این همه‌گیری است. پاسخ به این سوال برای درک نحوه مدیریت بیماری و زمان بازگشایی مدارس مهم است.
آیا کودکان مصون هستند؟
یکی از نظریه‌ها این است که شاید ریه آنها گیرنده کمتری دارد، همان گیرنده‌ای که ویروس کرونا از طریق آن وارد سلول می‌شود. ولی هنوز شواهد کافی برای اثبات آن وجود ندارد. گزارش‌ها نشان می‌دهند بیماری در تعداد بسیار کمی از کودکان آلوده به ویروس کرونا وخیم می‌شود و سیستم ایمنی‌شان واکنش التهابی شدیدی نشان میدهد.
در اکثر کودکانی که نتیجه آزمایش ابتلای آنها به ویروس کرونا منفی بود، آزمایش وجود پادتن این ویروس در آنها نتیجه مثبت داشت
در صورتی که در کودکان علایم زیر مشاهده شد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد
در کودکان زیر یک سال تب بالا اهمیت بسیار زیادی دارد، بنابر این در صورت تبی که با درمان‌های عادی پایین نیاید والدین باید با اورژانس تماس گرفته و پزشک کرونا را نیز در لیست تشخیص‌های خود قرار دهد. علامت دیگری که بسیار شایع است و هر سال در فصل تابستان بسیاری از کودکان با آن مواجه می‌شوند، اسهال و استفراغ است و با توجه به اینکه اسهال و استفراغ نیز می‌تواند از علائم گوارشی کرونا باشد، اگر در حال حاضر در کودک اسهال و استفراغی اتفاق بیفتد که پزشک نتواند با درمان‌های عادی آن را بر طرف کند و یا با درگیری سیستم‌های دیگر بدن مانند سرفه و یا بروز دانه‌هایی بر روی پوست و یا زردی همراه باشد باید به پزشک مراجعه کرد.
بی میلی کودک نسبت به غذا خوردن و کاهش ادرار از علائمی است که والدین در صورت مشاهده باید نسبت به آنها احساس خطر کنند، بروز این علائم به ویژه در کودکانی که با افراد مبتلا به کرونا در تماس بوده و یا بدون وسایل حفاظتی در اماکن شلوغ حاضر شده‌اند، باید شک ما نسبت به ابتلای کووید ۱۹ را برانگیزد.
ـ رنگ‌پریده شده، پوستش لکه‌دار شده و بدنش بسیار سرد است
ـ وقفه تنفسی دارد، تنفس نامنظم است یا بسختی نفس می‌کشد
ـ مشکل جدی تنفسی دارد، بسیار بی‌قرار است یا به چیزی عکس‌العمل نشان نمی‌دهد
ـ لب‌هایش کبود شده
ـ دچار تشنج شده
ـ بیش از حد مضطرب و پریشان است، بی‌وقفه گریه می‌کند، گیج و بسیار خواب‌آلود شده (نمی‌توان بیدارش کرد) یا به چیزی عکس‌العمل نشان نمی‌دهد
ـ لکه‌هایی روی پوستش ظاهر شده که با فشار از بین نمی‌روند
ـ تهوع و سر درد و فشار خون پایین و بیماری زمینه‌ای دارد
کودکانی که بیماری زمینه ای دارند :
بیماری‌های زمینه‌ای مهم هستند و به سن ربطی ندارند. به عنوان مثال آسم دارند. ابتلا به کرونا خطر وخیم شدن این بیماری را بالا می‌برد. کودکان مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای بسیار آسیب‌پذیر هستند و ممکن است ابتلا به کرونا حال آنها را وخیم کند. در ۶۰ درصد موارد PCR این کودکان ممکن است منفی باشد، اما بررسی آنتی بادی در برخی موارد مثبت بوده و یا کودک سابقه تماس با فرد مبتلا را دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود کودکان در خانه بمانند تا از سرایت ویروس در امان بمانند.
پزشکان این بیماری را “پدیده جدیدی” مشابه بیماری عارضه شوک کاوازاکی توصیف کرده اند که یک بیماری بسیار نادر بوده و معمولا کودکان زیر پنج سال را مبتلا می کند. نشانه این بیماری هم شامل لکه های قرمز روی پوست و ورم غدد لنفاوی درگردن و خشکی و ترک لبها است.
البته بیماری که اخیرا دیده شده فقط کودکان زیر پنج سال را مبتلا نمی کند بلکه نوجوانان تا سن ۱۶ سال نیز با همین عوارض مشاهده شده اند هر چند فقط در معدودی از مبتلایان وضعیت بیمار وخیم شده است. این بیماری با شیوع ویروس کرونا همزمان است این احتمال را ایجاد می کند که این دو با هم مرتبط هستند. چهار هفته پس از اوج شیوع کووید-۱۹ ناگهان شاهد اوج ابتلای به این پدیده جدید هستیم که باعث می شود نتیجه بگیریم که این پدیده ای است که پس از ابتلای به کووید-۱۹ بروز می کند. در نتیجه، احتمال دارد که بیماری جدید با تمرکز پادتن ها پس از ابتلای به ویروس کرونا مربوط باشد. اکثر کودکانی که این عوارض را از خود نشان داده اند به معالجات پاسخ مثبت دادند و در حال بهبودی هستند . این بیماری “بسیار نادر” است و “نباید باعث شود که در صورت اجازه خروج کودکان از قرنطینه، والدین از این امر جلوگیری کنند.” بعضی از کودکان پس از ابتلای به ویروس کووید-۱۹ به شدت بیمار می شوند در حالیکه اکثر آنان یا مبتلا نمی شوند یا نشانه های بیماری را بروز نمی دهند.” بنابراین از نظر تاثیر این بیماری، چیزی وجود دارد که باعث بروز واکنش غیرعادی سیستم ایمنی بدن به آن می شود. به نظر می رسد که کودکان گاه تا شش هفته پس از ابتلای به ویروس کرونا به بیماری جدید دچار می شوند که مشخص می کند به چه دلیل نمونه های آن چند هفته پس از اوج ابتلای به ویروس کرونا مشاهده شده است.
بروز همزمان آبله مرغان و کرونا در کودکان
ابله مرغان در کودکان مگر در مواردی که فرد دچار نقص ایمنی است، بیماری چندان جدی نیست؛ آمار ها نشان میدهد در برخی کودکان کرونا ویروس و آبله مرغون همزمان باهم وجود داشته . انتظار می‌رود در کودکی که از سن شیرخوارگی گذشته باشد و مشکل زمینه‌ای نداشته باشد، آبله مرغان بیشتر به صورت یک تب گذرا و با علائم پوستی به شکل برجستگی‌های آبدار بروز کند و تشخیص این بیماری چندان دشوار نیست، اما اگر همین علائم به دنبال بیماری کووید ۱۹ رخ داده باشد، علائم بسیار شدیدتر است و ارگانهای دیگری نیز معمولا درگیر می‌شوند و بیشتر ممکن است با یک آبله مرغان عارضه دار اشتباه گرفته شود.البته این دو ویروس می توانند همزمان با هم نیز بروز کنند. راهکارهای تغذیه‌ای برای تقویت سیستم ایمنی کودکان اظهار کرد یک رژیم غذایی سالم و متنوع می‌تواند برای همه التهاب‌ها و عفونت‌ها کمک کننده باشد، از رژیم های پر پروتئین با چربی و کربوهیدرات کم استفاده شود تا مواد غذایی ضروری از جمله اسیدهای آمینه، مینرال‌ها و میکروالمان‌ها برای کودکان تامین شود. رژیم غذایی متنوع، پروتئین دار و کم کربوهیدرات برای کودکان تاکید کرد.
ویروسی که علائم سایر بیماری‌ها را تقلید می‌کند!
واکسیناسیون از شهریور ماه و یا هر زمانی که واکسن آنفولانزا در اختیار کشور قرار می‌گیرد انجام شود، متاسفانه یکی از مشکلاتی که پیش‌بینی می‌شود این است که کرونا ویروس علائم بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های ریه، گوارش و کبد را تقلید کند.
بنابر این با آغاز فصل آنفلوانزا با چند مشکل رو به رو خواهیم بود، اول آنکه ممکن است علائم آن با آنفلوانزا اشتباه گرفته شود و دوم اینکه ممکن است این دو بیماری یکدیگر را تشدید کرده و به افزایش عوارض یکدیگر کمک کنند.
رعایت نکات بهداشتی مانند شستشوی دست ها و رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک در جلوگیری از شیوع این بیماری بسیار کمک کننده میباشد
تزریق واکسن آنفلوانزا برای چه کسانی ضروری است؟
واکسن آنفولانزا برای کودکان زیر پنج سال و افرادی که با گروه‌های با ریسک بالا تماس دارند، مانند والدین کودکان زیر پنج سال، افراد دارای نقص ایمنی و یا افراد دارای مشکلات مزمن و همچنین زنان باردار حتما از واکسن استفاده کنند و در باقی موارد نیز توصیه می‌شود هر فردی که امکان دسترسی دارد از واکسن استفاده کند، زیرا پیش بینی می‌شود پاییز و زمستان آتی آنفلوانزا را همراه با کووید ۱۹ داشته باشیم.
هشدار نسبت به حضور کودکان در اماکن شلوغ بدون وسایل حفاظت فردی، لزوم استفاده از ماسک برای کودکان
حضور کودکان بدون وسایل حفاظت فردی در فضاهای مختلف جامعه از جمله مترو، مراکز خرید، مهمانی ها و به طور کلی اماکن پرجمعیت بسیار خطرناک است و از علائم خطری که درباره هر کودکی بررسی می شود، سابقه تماس با افراد مبتلا و یا مشکوک، حضور در اماکن پر ریسک و همچنین سفر می باشد. به عبارت دیگر اگر ۱۵ دقیقه با یک فرد مبتلا بدون حفاظ در فاصله یک متری در تماس باشید، حتی اگر صحبت، سرفه و عطسه نیز اتفاق نیافتند باز هم امکان ابتلا وجود دارد و در صورت صحبت، سرفه و عطسه نیز شانس ابتلا افزایش می‌یابد. بنابراین بهتر است افراد از خروج غیر ضروری از منزل خودداری کنند و با توجه به بروز این بیماری در کودکان از حضور کودکان در اماکن پر ریسک ممانعت کنند.
والدین باید سعی کنند ماسک را با اندازه صورت کودک تنظیم کنند، ضمن اینکه در حال حاضر استفاده از ماسک‌های ساده جراحی برای کودکان کافی است. همچنین رعایت فاصله یک تا دو متری از افراد برای پیشگیری از ابتلای کودکان به کرونا ضروری است.
در پایان با تاکید بر ضرورت شست و شوی مرتب دست ها و حفظ فاصله اجتماعی با افراد، به والدین توصیه کرد جز در مواقع ضروری کودکان را از خانه خارج نکنند و تا جای ممکن در اجتماعات حاضر نشوند.
گردآورنده : طاهره دادپور-مربی بهداشت
تایید کننده :ابراهیم شمشیریان- مدیریت آموزشگاه