در این مقاله می‌خوانید: تعریف اعتماد به نفس چرا افزایش اعتماد به نفس مهم است؟ تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس راه های افزایش اعتماد به نفس کودکان هر فردی در زندگی تصویری از خودش دارد که با همان تصویر زندگی می‌کند و احساساتش را نسبت به خودش شکل می‌دهد. احساساتی که هر فردی درباره خودش دارد تعیین‌کننده روابط و مسیر او است و آینده زندگی او را تعیین می‌کند. به احساساتی که هر یک از آدم‌ها نسبت به خودشان دارند، اعتماد به نفس می‌گویند. در حقیقت اعتماد به نفس نگاه افراد به خودشان و تصویری است که از خود در ذهن دارند. اعتماد به نفس موهبتی است که از دوران کودکی شکل می‌گیرد و به مرور زمان تثبیت می‌شود. بنابراین می‌توان گفت یکی از بزرگترین هدایایی که هر والدی می‌تواند به کودک خودش بدهد، اعتماد به نفس است. شکل دادن یا تلاش برای افزایش اعتماد به نفس در کودک از مهم‌ترین نکاتی است که بزرگترها و خصوصا پدر و مادرها باید به آن توجه کنند تا کودک را در مسیر درست زندگی هدایت کنند. در این مطلب از وبلاگ افق سلامت قصد داریم شما را با بهترین راه های افزایش اعتماد به نفس در کودکان آشنا کنیم. اگر دوست دارید این راهکارهای موثر را بشناسید و درباره آن‌ها بیشتر بدانید، در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید:
تعریف اعتماد به نفس شاید تا به حال تعریف‌های زیادی را درباره اعتماد به نفس شنیده و درباره چیستی آن مطالب مختلفی را خوانده باشید. اعتماد به نفس واژه‌ای است که در بسیاری از بزنگاه‌های زندگی آن را به کار می‌بریم و تاثیرگذاری‌اش را در زندگی می‌بینیم. تعاریف زیادی از اعتماد به نفس وجود دارد که می‌توان آن را در چند جمله خلاصه کرد. برخی‌ها به باور و اعتمادی که نسبت به خود و توانمندی‌هایشان دارند، اعتماد به نفس یا Self- Confidence می‌گویند. برخی دیگر اعتماد به نفس را به این شکل تعریف می‌کنند که فرد عمیقا خودش را با ارزش و توانمند می‌داند و به این ارزش و توانمندی هم باور دارد. اعتماد به نفس را با هر تعریفی که در نظر بگیرید، اصلی‌ترین مفهوم را درباره احساسی که نسبت به خودتان دارید در برمی‌گیرد. به همین دلیل است که بسیاری از افراد، به دنبال راههای افزایش اعتماد به نفس در خود یا فرزندانشان می‌گردند.
چرا افزایش اعتماد به نفس مهم است؟ شاید این سوال در ذهنتان شکل بگیرد که چرا تاکید روی افزایش اعتماد به نفس یا راههای تقویت اعتماد به نفس در کودکان زیاد است.
در پاسخ به این سوال می‌توان موارد زیر را بیان کرد :
باور به خود باور داشتن به خود مهم‌ترین دارایی هر فردی در زندگی است. کسی که اعتماد به نفس بالایی ندارد، همیشه در یک مواجهه ترس‌آلود با خودش قرار دارد. افرادی که این ویژگی را دارند، برای انجام هر کاری عقب‌نشینی می‌کنند و فعالیت‌های مختلف کناره می‌گیرند. زمانی که یک نفر راهای افزایش اعتماد به نفس را می‌آموزد، به مروز زمان باورپذیری و اعتماد بیشتری را نسبت به خودش احساس می‌کند و به این شکل در انجام فعالیت‌ها موفق‌تر خواهد بود. ریسک‌پذیری افرادی با اعتماد به نفس بالا همیشه قدرت ریسک‌پذیری بیشتری دارند و به همین خاطر از انجام دادن فعالیت‌های جدید و ورود به حوزه‌هایی که در آن تجربه ندارند، موفق‌تر عمل می‌کنند. ریسک‌پذیری و اعتماد به نفس بالا همیشه در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و فرد را برای انجام بسیاری از فعالیت‌ها آماده می‌کنند.
اثرگذاری افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند، قدرت اثرگذاری بیشتری هم دارند و می‌توانند روی افراد دیگر تاثیرگذاری داشته باشند. این افراد می‌توانند رهبران و مدیران خوبی باشد و کارهای بزرگی را انجام دهند. سلامت روان کمبود اعتماد به نفس یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به افسردگی و اضطراب است. افرادی که برای افزایش اعتماد به نفس خود تلاش می‌کنند و سطح آن را به خوبی بالا می‌برند، سلامت روان بیشتری هم دارند و کمتر به افسردگی مبتلا می‌شوند. امنیت بیشتر افرادی با اعتماد به نفس بالا بسیار کمتر از دیگران در دام فریبکاران یا افراد سوءاستفاده‌گر گرفتار می‌شوند و از این جهت امنیت بیشتری دارند.
روابط موثر و سالم بالا بودن اعتماد به خود باعث به وجود آمدن روابط موثر و سالم و پایدار خواهد شد. در واقع کسانی که بهترین راه افزایش اعتماد به نفس را پیدا کرده و برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند، در روابط خود با دیگران، به‌ویژه روابط عاطفی بسیار موفق هستند. انتقادپذیری بالا بودن اعتماد به نفس به انتقادپذیری افراد کمک زیادی می‌کند و همین ویژگی سبب می‌شود که فرد بسیار کمتر از نقدهای دیگران و یا اختلاف‌نظرها ناراحت شود.
تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس برخی افراد این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا اعتماد به نفس و عزت نفس یک مفهوم واحد است یا با هم تفاوت دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اعتماد به نفس به سمت باور و اعتماد بر خود متمایل است و عزت نفس در جهت ارزشمند بودن مطرح می‌شود. به زبان ساده زمانی که از افزایش اعتماد به نفس صحبت می‌کنیم، بیشترین تاکید روی باور به توانایی‌ها و پذیرفتن توامندی‌ها است. اما عزت نفس از رضایت و خشنودی درونی نسبت به خود سرچشمه می‌گیرد و فرد را به این باور نزدیک می‌کند که فرد ارزشمندی است. (برای آشنایی با راههای افزایش عزت نفس در کودکان روی تصویر کلیک کنید. )
راه های افزایش اعتماد به نفس کودکان تربیت و پرورش کودکان، به‌ویژه در سال‌های اولیه زندگی آن‌ها بسیار اهمیت دارد. یکی از مهم‌ترین مهارت و ویژگی‌هایی که یک کودک باید آن را بیاموزد و درون خودش رشد دهد، اعتماد به نفس است. والدین با رفتارهای خود و بازخوردهایی که به کودک می‌دهند، راه افزایش اعتماد به نفس را در او هموار می‌کنند. به همین جهت است که والدین را از موثرترین فاکتورهایی در نظر می‌گیرند که در افزایش اعتماد به نفس کودکان نقش دارند. از جمله راه های سریع افزایش اعتماد به نفس در کودکان
می‌توان 15 مورد زیر را بیان کرد:
1-قدردانی از سعی و تلاش کودک اولین و شاید بتوان گفت مهم‌ترین راهکار برای افزایش اعتماد به نفس کودکان قدردارنی و تشکر از تلاش آن‌هاست. شما به عنوان بزرگتر، مربی و والدین کودک، نقش مهمی را در افزایش اعتماد به نفس کودکان ایفا می‌کنید. بنابراین در هر فعالیتی، بدون در نظر گرفتن مطلوبیت نتیجه، تلاش کودک را مدنظر قرار دهید و از او به دلیل تلاش و پشتکارش تشکر کنید. این کار کودک را با احساس بسیار بهتری نسبت به خودش روبه‌رو می‌کند.
2- واگذاری مسئولیت کودکان عاشق این هستند که بسیاری از مسئولیت‌ها را بر عهده بگیرند و کاری را انجام دهند. واگذاری مسئولیت به کودک، حتی اگر مسئولیت بسیار ساده‌ای باشد، کودک را به این فهم می‌رساند که قابل اعتماد و قابل اتکا است. واذاری مسئولیت از مهم‌ترین راههای افزایش اعتماد به نفس کودکان است که انجام آن به سادگی امکان‌پذیر است.
3- عدم بروز نگرانی ممکن است به عنوان والد، از انجام برخی کارها توسط کودک خود نگران باشید. سعی کنید این نگرانی را درون خودتان حفظ کنید و به هیچ وجه آن را بروز ندهید. ابراز نگرانی به کودک زمینه را برای عقب‌نشینی او از فعالیت‌ها و ترس نسبت به عملکرد خودش فراهم می‌کند.
4- تشویق کردن برای تمرین تشویق کردن یکی از بهترین اصول تربیتی کودک است که اگر به اندازه و بدون باج دادن به کودک انجام بگیرد، می‌تواند بسیار مفید باشد. بنابراین بهتر است با شناخت علایق و استعدادهای کودک خود، او را برای تمرین بیشتر تشویق کنید. این کار کودک را برای کسب تجربیات جدید یاری می‌کند.
5- دوری از انتقاد بهترین راه حل افزایش اعتماد به نفس کودک دوری از انتقاد است. اگر کودک شما کاری را ناقص انجام داده و یا انتظارتان را در انجام کارها برآورده نکرده است، هرگز از او انتقاد نکنید. در این موارد تشویق و تعرف از کودک همراه با چند راهکار اصلاحی برای او بسیار مفید و موثر است. فراموش نکنید که هر چه میزان انتقاد شما بیشتر شود، کودک بیشتر از انجام کارهای جدید دوری می‌کند.
6 -سخت‌گیری به اندازه والدینی که به شدت سختگیر هستند و کودک را برای انجام درست فعالیت‌ها تحت فشار می‌گذارند، زمینه را برای کاهش اعتماد به نفس در او فراهم می‌کنند. سختگیر باشید ولی آن را در حد طبیعی و نرمال به کار بگیرید و هرگز در انجام آن زیاده‌روی نکنید.
7- بهترین الگو بودن تا دوره نوجوانی کودک، پدر و مادر حکم ابر قهرمانانی را برای آن‌ها دارند که همه کارهایشان درست و عملکرد آن‌ها تایید شده است. بنابراین تلاش کنید تا جای ممکن، الگوی بسیار خوبی برای کودک خود باشید تا نحوه فکر کردن، عمل کردن و اثرگذاری را از شما بیاموزد.
8- تشویق شجاعت و شهامت کودک یکی دیگر از راه کارهای افزایش اعتماد به نفس در کودکان تشویق شهامت و شجاعت آن‌هاست. فرقس نمی‌کند که عمل کودک در چه زمینه‌ای اتفاق میفتد و کاری که آن را انجام می‌دهد تا چه اندازه سخت یا آسان است. همواره شهامت او را برای انجام کارها و به دست آوردن تجربیات جدید تشویق کنید. حتی اگر فعالیت او در حد جمع کردن اتاق یا دوچرخه‌سواری باشد.
9 -مبارزه با سختی‌ها یک راه حل افزایش اعتماد به نفس کودک در مبارزه با سختی‌ها است. کودک باید درک کند که زندگی همیشه آسان و راحت نیست و مسیری که پیش روی او قرار دارد، با سختی‌ها و مشکلات همراه است. در کنار این اتفاق، همراهی خودتان را هم با کودک به خوبی نشان دهید و او را از حضور موثرتان آگاه کنید.
10-حل مشکل به صورت فردی یادتان باشد اگر می‌خواهید راههای افزایش اعتماد به نفس کودک را دقیق به کار بگیرید، هیچگاه به او نگویید که فلان کار دشوار است و تو از پس انجام دادن برنمی‌آیی. این فرصت را به کودک خود بدهید که در چالش‌های جدید قرار بگیرد و به صورت فردی مشکلاتش را حل کند.
11- تشویق کنجکاوی بسیاری از والدین از پرسش‌های پی‌درپی کودکان خود خسته می‌شوند و در این مسیر بسیار اتفاق می‌افتد که کلافگی خودشان را از کنجکاوی آن‌ها بروز می‌دهند. به خاظر داشته باشید کودکان با پرسشگری خود در حال رشد و پرورش مهارت‌های ذهنی‌شان هستند و کودکانی در آینده موفق‌تر خواهند بود که راههای خوبی را برای پاسخ به سوال‌هایشان پیدا می‌کنند. این ویژگی در نهایت به افزایش اعتماد به نفس در کودک منجر می‌شود و او را به فرد موفقی تبدیل می‌کند.
12-رفتار مطابق با سن متاسفانه والدینی هستند که به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه از کودک انتظار دارند بیشتر و پخته‌تر از سن خودش رفتار کند و این را به صورت دائم به کودک خود ابراز می‌کنند. باید این نکته را در نظر بگیرید که کودک می‌بایست مطابق با اقتضائات سن خودش رفتار کند و انتظار رفتار بالغانه داشتن از او، او را به فردی تبدیل می‌کند که مدام در پی کسب رضایت دیگران است. این کار در آخر به کاهش اعتماد به نفس او منجر می‌شود. انتظار رفتار مطابق با سن کودک از او یکی از راه های ساده افزایش اعتماد به نفس در اوست.
13 -دوری از برچسب زدن برچسب زدن به هر کسی و خصوصا کودکان کار بسیار اشتباهی است که به طور مستقیم اعتماد به نفس او را نشانه می‌رود. برچسب زدن به این معنی است که یک صفت یا ویژگی را به کودک نسبت دهید و همیشه او را با همان صفت بشناسید. نسبت دادن عباراتی مثل تنبل، بی‌عرضه و … به کودک به صورت ناخودآگاه او را با همین ویژگی‌ها نسبت به واقعیت خود قرار داده و باور کودک را شکل می‌دهد.
14- بیان احساسات یکی دیگر از بهترین راههای افزایش اعتماد به نفس در کودکان بیان احساسات است. به کودک خود بیاموزید که احساساتش را به زبان بیاورد و هر آنچه در ذهن دارد به شما بگوید. این کار به تقویت اعتماد به نفس کودک کمک کرده و او را نسبت به رفتارهای بیرونی و احساسات درونی خود آگاه می‌کند.
15- اهمیت دادن به کودک کودکان دوست دارند که در مرکز توجه باشند و دلبستگی ایمن را با دریافت اهمیت و توجه کافی از سوی والدین شکل می‌گیرد. اهمیت دادن به کودک و پاسخگوی نیاز او بودن، یکی از راه های تقویت اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان است.
سخن آخر کودکان بیشترین تاثیرپذیری را از محیط، به خصوص محیط خانواده و والدین خود دارند. بنابراین رفتارهای دیگران و بازخوردهایی که کودک از آن‌ها دریافت می‌کند می‌تواند مسیر آینده او را شکل دهد. در این مقاله تلاش کردیم موثرترین راه های افزایش اعتماد به نفس در کودکان را بیان کنیم. برای آنکه کودکانی سالم و شاد همراه با اعتماد به نفس را تربیت کنید، بهتر است به توصیه‌ها و راهکارهای بیان شده توجه کنید.
گردآورنده : نرگس حقیقی-معاون پایه اول و دوم
تایید کننده :ابراهیم شمشیریان- مدیریت آموزشگاه